Als grafisch ontwerper, digital designer of illustrator heb je je vast al afgevraagd hoe anderen dat doen: een correcte prijs bepalen én – durven – vragen, duidelijk communiceren met klanten en discussies met die laatste oplossen. Hoe breiden je concullega’s hun netwerk uit, en nemen zij deel aan gratis pitches? Tijdens ons Lab over professionaliseren in de grafische sector wierpen we al deze prangende vragen voor de voeten van designstudio’s Studio Basil en Letterlik, en checkten via een live poll ook anoniem naar de mening van ons 28-koppige publiek.
Het merendeel van de deelnemers rekent tussen de 50 en 70 euro per uur werk, zo’n 18% vraagt meer, maar ook 11% vraagt minder. Zussen Ann-Sophie en Barbara Maeyaert van Studio Basil: “Wij spreken soms over ‘Bruno’, een fictief persoon mét zakelijk inzicht. Bij moeilijke vragen zeggen we dan: ‘Ik weet niet of dat kan, dat moeten we aan Bruno vragen.' Eigenlijk moet je als creatief ondernemer een innerlijke Bruno hebben, zodat je je waarden verdedigt en een correcte prijs vraagt. Belangrijk is dat je goed communiceert met de klant, een transparante offerte opstelt én de klant eigenlijk ook een beetje opvoedt. Een klant weet vaak niet hoeveel tijd iets kost. Geef bijvoorbeeld in je offerte al aan wat extra diensten kosten, dan kan je daar later altijd naar verwijzen. Splits de kostenposten ook op: projectmanagement, correctierondes, drukwerk, aanpassing aan verschillende dragers,... Als de klant weet wat er allemaal komt kijken bij de opdracht, zal hij de prijs sneller eerlijk vinden. Werk ook eerder met vaste prijzen in plaats van ‘in regie’, zo vermijd je discussies over de tijdsbesteding.
Bijna de helft van de deelnemers vraagt geen voorschot, de andere helft doet het wel, schommelend tussen de 30% en de 50% van het totaalbedrag. Door de ondernemers die geen voorschot vragen, wordt vaak aangegeven dat ze het niet goed durven, of dat bestaande klanten het niet gewoon zijn om een voorschot te betalen. Bij opdrachten voor overheidsklanten is het technisch gezien ook niet altijd mogelijk. Studio Basil vraagt quasi altijd een voorschot, soms niet in het geval van bestaande klanten, maar wel als het in het verleden late betalers waren. Kilian Longueville en Edouard Schneider van Letterlik: “Een bijkomend voordeel van een voorschot is dat wanneer een klant dat al betaalt, hij impliciet zijn akkoord geeft op de hele offerte. Zonder dat je die hebt moeten laten ondertekenen.” Letterlik vraagt doorgaans dus ook een voorschot, behalve wanneer het om kleine opdrachten gaat, die begroot worden op minder dan 5.000 euro.
Twee op drie deelnemers geeft aan het afgelopen jaar gratis gewerkt te hebben. Bij de meesten gaat het dan om een pitch waarbij ze al ontwerpen voor een potentiële klant. Of om gratis werk in ruil voor exposure. Wat ook vaak gebeurt, is het verlagen van de prijs om een project binnen te halen. Ann-Sophie en Barbara van Studio Basil: “Veel starters doen dat in het begin van hun carrière, maar het werkt alleen maar frustrerend. Een te lage prijs zorgt voor weinig voldoening en weinig credibiliteit – het zou niet de eerste keer zijn dat een klant nadien met een groter project naar een duurdere studio trekt omdat hij denkt dat die laatste professioneler is.” Designstudio Letterlik durft aan veelbelovende start-ups wel een korting van 10% te geven: “Dat mag je dan zien als een langetermijninvestering”.
De meeste deelnemers rekenen een hoger tarief aan voor grote bedrijven, of durven omgekeerd aan particulieren en starters een lagere prijs te vragen. De zussen van Studio Basil doen dat niet. Wel passen ze hun prijs aan naargelang de omstandigheden: hoe snel valt de deadline, hoeveel input geeft de klant of hoeveel research moet er nog door de studio gebeuren en wie is het doelpubliek? “Hoe graag we een opdracht willen doen, kan ook impact op de prijs hebben. Als we niet echt warm worden van een bepaald voorstel, durft onze offerte wat duurder uit te vallen”, knipoogt Ann-Sophie.
Bij Letterlik vinden ze het niet abnormaal dat een groter bedrijf een steviger prijskaartje voorgeschoteld krijgt, net omdat er vaak meer research in het project kruipt.
Meer dan twee derde van de aanwezige ondernemers plant het werk een maand of minder vooruit. Iets waarvan de heren van Letterlik wel schrikken: “Je kan je klant geen realistische planning bezorgen als je zelf nog geen zicht hebt op die planning”. Een werkpuntje dus.
Vervelend toch: je hebt een prachtig ontwerp gemaakt, maar de klant wil ‘nog wat dingen wijzigen’. 8% van de bevraagde grafici plooit volledig voor de wensen van de klant, precies evenveel als er net gewoon hun zin doen. De meesten passen de feedback deels toe. “Je wil immers geen ruzie”, haalt iemand aan. “Maar als je het op een goede manier aankaart, krijg je je klant meestal wel mee in je verhaal", repliceert een andere deelnemer.
Het cliché wil dat creatieven een hekel hebben aan netwerken, maar dat blijkt in onze bevraging goed mee te vallen. Bijna twee derde voelt er zich ‘neutraal’ bij, slechts een derde wordt er nerveus van.
De meeste deelnemers maken liefst connecties via een gedeeld contact, of mond-aan-mond-reclame. Als het om het ‘echte netwerken’ gaat, verkiezen ze kleinschalige evenementen. Er wordt geopperd dat netwerken op grote events voelt als pitchen, en daar zijn weinigen enthousiast over. De meeste aanwezige ontwerpers vinden het wel ok om een gesprek te starten – een gemeend compliment werkt altijd – maar vinden het moeilijk om een gesprek aan de gang te houden, of om het onderwerp te verschuiven naar hun eigen werk. Studio Basil en Letterlik geven nog de volgende tips mee:
Verwacht niet dat je vanaf een eerste contact een deal zal binnenhalen. De basis is wel gelegd en bij een volgend contact kan dat tot resultaten leiden.
Wees niet te selectief in welke events je bijwoont. Ook evenementen waar je voornamelijk concullega’s ontmoet – zoals een event van Flanders DC – kunnen tot nieuwe opdrachten leiden. Iedereen heeft een andere specialisatie, dus er wordt geregeld naar elkaar doorverwezen of zelfs samengewerkt voor grotere opdrachten.
Interessante netwerkevents voor de grafische sector zijn volgens Letterlik en Studio Basil onder meer Drink & draw (voor illustratoren), L’Enroule (voor animatie) en events van de drukkerijsector.
Interessante events voor alle creatieven: Us by Night, APBCo-work en expertgesprekken en Make a mark, een event waar je samen met andere creatieven projecten uitwerkt voor social profit organisaties. Je haalt hier goede contacten uit en niet zelden ook opdrachten.
