Werk je met kleinere aantallen en heb je capaciteit over, of beleef je veel plezier aan het productieproces, dan kan je ervoor kiezen om je producten zelf te maken. Dit is bijvoorbeeld een goede keuze voor wie ambachtelijk werkt en de volledige controle wil behouden over het resultaat (dat dan ook zijn eigen signatuur en meesterschap uitademt). Maar zelf produceren houdt ook risico’s en kosten in. Je zal onder meer moeten investeren in materialen, machines en/of gereedschap en een werkplaats, en tijd moeten uittrekken (die je dan weer niet kan besteden aan nieuwe ontwerpen). Pas gestart en op zoek naar een manier om te besparen op machines, gereedschap en werkruimte? Ga eens na of er open ateliers of FabLabs in de buurt zijn.

Toch is het soms interessanter om je te laten bijstaan door vakmensen of bedrijven. Neem daarom al tijdens het ontwerpproces contact op met mogelijke producenten om te vragen vanaf hoeveel stuks zij efficiënt kunnen produceren voor jou. Hoewel je je natuurlijk niet onmiddellijk moet laten beïnvloeden door wat er technisch allemaal kan, hebben zij vaak veel vakkennis in huis, waardoor je je product efficiënter en goedkoper kan uitvoeren, zonder aan kwaliteit in te boeten.

Wil je de productie uitbesteden, maar heb je geen idee aan wie? Denk dan eens na of je het ontwerp niet kan opsplitsen, bijvoorbeeld volgens de aard van het materiaal. Bekijk welk bedrijf welk onderdeel kan produceren, en aan welke voorwaarden. Maak wel goede afspraken met het bedrijf, zodat ze zeker niets veranderen (bv. aan de maatvoering of de oppervlakte-afwerking).

Voor welk productieproces je uiteindelijk ook kiest, denk tijdens het ontwerp al na over de mogelijkheden om je de creatie na gebruik opnieuw te demonteren en te recycleren. Praat ook met je eventuele producent over terugnames en hergebruik.

Je hebt de knoop doorgehakt: je gaat je productie uitbesteden. Dan hebben we enkele tips voor jou in petto...

Vraag op tijd een prijsindicatie aan je producent, zodat je meteen op alle niveaus de juiste ontwerpbeslissingen kan maken. Je krijgt het beste beeld met een ‘prijs-naargelang-aantal-bestelde-stuks’ (ook wel ‘gestaffelde prijzen’ genoemd). De meeste producenten rekenen administratie- en opstartkosten aan voor elke nieuwe bestelling. Je stukprijs varieert dus: hou hier rekening mee voor je prijszetting.

Vraag bijvoorbeeld de prijs voor vijftig stuks, honderd stuks, tweehonderd stuks, enzoverder. Informeer ook naar de opstartkost per bestelling. Met deze informatie kan je beginnen rekenen. Het is logisch dat de stukprijs lager ligt bij een bestelling van tweehonderd dan een van vijftig stuks. Ga strategisch om met dit soort informatie. Misschien levert een grote bestelling van een bepaald onderdeel wel een interessant prijsvoordeel op, terwijl dit voor andere onderdelen niet zo is. Even verduidelijken met een concreet voorbeeld. Stel, een bepaald stalen tafelframe wordt een pak goedkoper vanaf twintig stuks. Maar het marmeren tafelblad dat erbij hoort, vraagt altijd om een vorm van maatwerk. Misschien kan je er in dit voorbeeld voor kiezen om toch al te investeren in twintig onderstellen, en bij elke verkoop het tafelblad op maat laten produceren. Dit vraagt een wat grotere investering in het begin, maar op het einde van de rit kom je per stuk goedkoper uit.

Goede productietekeningen zijn een must als je in zee gaat met een productiebedrijf. Vooral de delen die je moet verbinden met onderdelen die bij een andere producent worden gemaakt, werk je het best in detail uit in je tekeningen. Analyseer alle onderdelen grondig na de eerste (test)productie bij de verschillende producenten. Hierbij gaat je aandacht vooral naar hun compatibiliteit, maar ook naar de assemblage van het geheel. Gebeurt de assemblage bij één van de producenten, bij een verkooppunt, of bij de eindgebruiker zelf? Wie draagt in elk scenario de verantwoordelijkheid voor het eindproduct?

Als je weet welk proces je producent hanteert, weet je welke informatie hij nodig heeft om het correct uit te voeren — en welke details jij dus moet aanleveren. Hou onder meer rekening met de toleranties van materialen, hun krimp en uitzetting, de pasvorm, lossingshoeken, oppervlakte-afwerkingen en de gevolgen van hun dikte en slijtgevoeligheid, assemblage, verpakking en zelfs transport.

Vaak is degene waarmee je het ontwerp en de werktekeningen bespreekt niet de persoon die je product effectief gaat maken. Maak de tekeningen zo duidelijk mogelijk en pas ze na zo’n besprekingen ook aan. Zorgt het bedrijf zelf voor de definitieve productietekeningen? Kijk er dan samen nog eens naar, en vraag ze indien mogelijk achteraf op. Vaak verschillen ze lichtjes van de tekeningen die jij aanleverde.

Idealiter stroomlijn je niet alleen jouw communicatie met de producten, maar ook die tussen de producenten onderling. Het kan namelijk gebeuren dat bepaalde onderdelen van de ene naar de andere producent moeten voor assemblage of verdere verwerking. Zeker in zo’n geval is een goede controle belangrijk. Meet toleranties na en doe steekproeven naar de oppervlaktebehandeling, technische verbindingen en kleurafwijkingen.

Bespreek de assemblage van de verschillende onderdelen op voorhand goed met de betrokken producenten. Dit bespaart je een hoop gedoe op vlak van transport, verpakking en controles. Bespreek ook wie welke onderdelen in stock zal houden, wie hiervoor verantwoordelijk is en of er kosten aan verbonden zijn.

Denk voor de assemblage en de verpakking ook eens aan maatwerkbedrijven (of ‘beschutte werkplaatsen’, zoals ze vroeger genoemd werden). Zij zijn niet alleen flexibel in het opvangen en plannen van werk; je steunt ook de sociale economie door hen een kans te geven.