Hoe je ambities er ook uitzien, of je nu deel- of voltijds aan je kunst spendeert: je kiest ervoor om kunstenaar te zijn. Wie wil exposeren, werk verkopen en aandacht krijgen voor zijn of haar werk, zal stappen moeten ondernemen en knopen doorhakken. Maar de prijs van je werk te bepalen, een plek op een tentoonstelling te pakken krijgen of opdrachten vergaren is geen sinecure. Hoe pakken Sarah & Charles, Bert De Geyter, Jan Vanderveken en Jonas Vansteenkiste het aan?

Sarah & Charles vormen samen een kunstenaarsduo dat films, installaties en andere beeldend werk maakt. Naast hun professionele samenwerking zijn ze ook een koppel en hebben ze samen een zoontje van drie jaar oud.

Hoe lang zijn jullie al kunstenaar?

Charles: Ik durf mezelf eerlijk gezegd nog maar sinds een paar jaar kunstenaar noemen. Dat is waarschijnlijk te wijten aan faalangst. Ik vind het wel gek, jezelf zo’n status toe-eigenen. Het is ook moeilijk om het kunstenaarschap professioneel vol te houden. De stijl waarin je werkt kan op een moment heel goed werken, erg populair zijn, maar ook weer passeren. Het zijn precaire omstandigheden. Sarah ziet dat anders: zij beschouwt zichzelf al haar hele leven als kunstenaar.

Hoe gaan jullie om met mislukkingen?

Sommige dingen heb je zelf niet in de hand: een opdracht waar je op rekende, valt weg, een galerie gaat failliet,… Zelf fouten maken is op zich niet erg. Het kan alleen maar leerrijk zijn. Wij waren heel naïef en daarom heel enthousiast over de kunstwereld. Ik merk nu dat beginnende kunstenaars een heel realistische visie hebben op de kunstmarkt en -wereld. Maar onze naïviteit gaf ons de energie om ervoor te gaan.

Gaan jullie op zoek naar feedback?

Ja, dat doen we veel meer dan vroeger. We hebben een ‘adviesraad’ opgericht, met een galerist, een curator, een verzamelaar, een programmator,… Minstens één keer per jaar komen we samen en stellen Sarah en ik onze plannen voor. Het is super om op die manier feedback te verzamelen. Die kennis is goud waard. Daarnaast ontvangen we collega-kunstenaars en curators in het atelier. Zo delen we ervaringen uit en wisselen we tips uit.

De tip van Sarah & Charles

Je moet je jezelf waarde durven toekennen en daar rust in vinden. Blijf weg van sociale media als je merkt dat je te veel oog hebt voor de prestaties van andere kunstenaars. Soms lijkt het een middel om bevestiging te krijgen en dat motiveert niet. We kregen veel van onze opdrachten via mond-aan-mond-reclame. Dus praat met mensen en zorg dat ze je werk kennen. Om af te sluiten een quote van John Baldessari: "Tips for artists who want to sell: Generally speaking, paintings with light colors sell more quickly than paintings with dark colors." Een quote die we als grap zien, maar er zit waarheid in. Wie er rekening wil mee houden, kan er dus iets mee.

Bert De Geyter maakt tekeningen en ruimtelijk werk, deels met recyclagemateriaal. Tijdens en na zijn studies architectuur en nadien beeldende kunst combineerde hij kunst met allerlei jobs: van koffiebar tot architectenbureau.

Hoe zorg jij ervoor dat mensen jouw kunst te zien krijgen?

In mijn studententijd besloot ik om een website te maken om mijn portfolio te presenteren. Niet dat ik dat op school leerde, ik zag het bij andere kunstenaars en besefte dat ik mijn werk naar buiten moest brengen. Mijn website is offline, ik was er niet helemaal tevreden mee. Maar intussen is er Instagram en toon ik mijn werk via dat geweldige platform. Ik merkte dat dit hét perfecte medium is om beeldende kunst te tonen. En het werkt. Ik heb ondertussen meer dan 2.000 volgers. Ik probeer regelmatig te posten en krijg fijne reacties.

Leerde je op school veel over ‘kunstenaarschap’?

Nee, dat was best teleurstellend. Geen lessen over hoe ik mij moest profileren, over boekhouding, prijszetting,… Wel kwamen er grote galeristen praten. Zo werd je meteen geconfronteerd met de top. Je daaraan spiegelen vind ik niet realistisch. Het is goed en nodig om te dromen. Maar het is niet per se leerrijk.

Vraag jij gemakkelijk advies?

Ik ga graag te rade bij collega-artiesten. Van een medestudent die in de galeriewereld werkt, leerde ik pas enkele jaren geleden de ‘regels’ van prijszetting en de manier waarop het galeriewezen werkt. Dat helpt natuurlijk. Soms gebeurt het spontaan: je praat met mensen uit de creatieve sector en je vraagt raad of feedback. Ik doe dat nog altijd. De beste tip kreeg ik van mijn schoonvader, Jef Mouton (zelf beeldhouwer). Hij zegt dat je als kunstenaar consequent werk moet blijven maken. Daarbij moet je altijd trouw blijven aan jezelf. Dat probeer ik te toe te passen. Geen compromissen maken, ook al zou dat je werk beter verkoopbaar maken. Ik werk nu al drie jaar samen met mijn vriendin, Eva Mouton, die zelf heel illustratief werkt. We geven elkaar veel feedback en tips, elk vanuit ons eigen perspectief en achtergrond.

De tip van Bert

Een tip voor beginners die hun werk willen tonen is Instagram, een gemakkelijk en esthetisch medium. Perfect om je kunst te tonen en een publiek op te bouwen.

Wat ik nog wil meegeven is: geloof in jezelf en maak je eigen werk (niet dat van een ander). Ze zeggen wel eens ‘Het is mooi, omdat het van u is’. Wel, dat is ook zo. Eigenheid is enorm belangrijk.

Jan Vanderveken is illustrator. Hij werkt voornamelijk in opdracht, maar maakt steeds vaker vrij werk. Jan geeft ook les aan het KASK in Gent. In 1999 studeerde hij af in de richting illustratie op Sint-Lucas Gent.

Hoe lang ben je al kunstenaar?

Meteen na mijn studies sprong ik in het diepe en werd ik zelfstandige. Op school werd illustreren toen heel erg gezien als toegepaste kunst. Ik ging dus meteen op zoek naar opdrachten. Met mijn tekenmap onder de arm trok ik langs bij mogelijke klanten. Ik ben daar 20 jaar geleden mee gestart en doe het soms nog.

Hoe pak je dat aan?

De opdrachten die mijn carrière het meest vooruit hielpen, waren die voor The New Yorker. Ik had gevonden hoe de artdirector heette en ik probeerde alle mogelijke combinaties van e-mailadressen tot er één werkte. Van het één kwam het ander. Voor een afspraak bij KBC koos ik er bewust voor om zonder laptop, maar aan de hand van mijn tekenmap mijn werk te presenteren. Op die manier ben ik misschien een buitenbeentje, maar het speelt in mijn voordeel.

Zijn er beginnersfouten waar je je schuldig aan hebt gemaakt?

Ja, ik wou opdrachtgevers misschien te veel plezieren. Zo deed ik toegevingen waar ik niet helemaal achter stond. Nu vind ik beter die balans tussen de wensen van de klant en wat ik wil maken.

Ga je soms ten rade bij collega’s?

Ja, dat gebeurt wel eens. Zo maak ik nu een boek over vliegen en daarom vraag ik voor technische kwesties advies aan vliegtuigexperts.

De tip van Jan Vanderveken

Don’t act like an artist! Hou je voeten op de grond en vermijd de allure van de artiest. Het woord ‘kunstenaar’ vind ik ook niet zo fijn: alsof je verheven bent boven de rest. De kunst- en galeriewereld is maar net zo bekrompen als elke andere economische praktijk. Relativeren is de boodschap.

Jonas Vansteenkiste is een kunstenaar uit Kortrijk en maakt ruimtelijk werk. Hij studeerde nieuwe media aan het KASK. Ondertussen heeft hij al meermaals tentoongesteld, zowel solo als in groep.

Hoe lang ben je al kunstenaar?

Ik ben in 2008 afgestudeerd aan de kunstschool. Ik noem mijzelf geen kunstenaar, maar doe gewoon mijn ding.

Wat is de beste tip die je ooit kreeg?

Mijn docente Anouk Declercq heeft mij wakker geschud tijdens het laatste jaar van mijn studie. Zelf is ze ook kunstenares en ze weet als geen ander hoe die in elkaar steekt. Ze wees mij erop dat ik niet alleen op inhoud moest focussen, maar een echt businessplan in elkaar moet steken. Het kader errond is ook enorm belangrijk. Ze deed ook niet te magisch over het kunstenaarschap. De kunstensector vandaag is hard en daar wees ze mij op.

Wat is de slechtste tip die je ooit kreeg?

Er is mij al eens gezegd: zou je niet beter iets maken dat gemakkelijker te verkopen of te exposeren valt dan mijn ruimtelijk werk? Maar ik vertel wat ik wil vertellen.

De tip van Jonas Vansteenkiste

Luister naar jezelf en vertrek van jouw idee. Neem ook de tijd om te ontdekken wat je wil maken. Maar doe niet wat de kunstsector van je verwacht.