Een goed portfolio

voor

Je wil jouw creatief talent professioneel inzetten en anderen overtuigen van jouw talent. Dit gaat jammer genoeg niet vanzelf. Zeker als je nog amper de kans hebt gekregen om je te bewijzen, kennen weinigen jou als het creatief talent dat je bent.

Je kan je website als je uitstalraam of ‘portfolio’ beschouwen, maar in veel creatieve disciplines is het een goed idee om daarnaast ook een portfolio uit te werken dat je naar geïnteresseerden, potentiële klanten, opdrachtgevers, curatoren of jury’s van wedstrijden kan uitsturen. Voor zo’n portfolio gelden grosso modo dezelfde regels als voor een website — alleen ziet je website er voor iedere bezoeker hetzelfde uit, terwijl je bij een goed portfolio een selectie maakt op maat van de klant in kwestie. Onthoud: een goed porfolio opent veel deuren!



Wat jou uniek maakt

Als je een portfolio maakt, word je gedwongen om jezelf en je werk kritisch en van op afstand onder de loep te nemen. Je staat met andere woorden stil bij vragen als:

  • wie ben ik en waar sta ik voor?
  • waar hecht ik waarde aan? Welke boodschap wil ik uitdragen?
  • wat en wie wil ik bereiken, en hoe?
  • waarin onderscheid ik me van de anderen? Waar ben ik goed in?

Zo’n vragen hebben voornamelijk betrekking op jouw identiteit, op wat jou uniek maakt. Pas als je hierop het antwoord kent, kan je keuzes maken die echt bij jou passen. En die vormen de sleutel tot jouw succes.

Meer weten? Buig je dan zeker eens over het onderdeel rond ‘Communicatie’ en lees de dertien tips van Het Debuut, het platform voor artiesten en creatieve ondernemers.

De inhoud van een goed portfolio

Je portfolio moet nazinderen. Hij moet een authentiek en consistent verhaal brengen dat inspireert, dat vertelt wie je bent én dat jouw werk meteen ook typeert. Het is jouw persoonlijk visitekaartje: hiermee presenteer je jezelf en laat je zien wat je in petto hebt. Zorg ervoor dat je verhaal klopt, zowel inhoudelijk als vormelijk.

Concreet is een portfolio een fysiek of digitaal document dat toont wat je al gedaan hebt. Het achterliggende idee is dat je je portfolio aanpast aan de ontvanger en zijn interesses. Een portfolio voor een expo in een kunstgalerie zal je dan ook anders opbouwen dan eentje waarmee je jezelf wil presenteren aan een productiebedrijf. Een aantal tips voor wie van plan is zijn portfolio uit te sturen:

  • probeer echt een ‘portfolio op maat’ aan te bieden, in functie van de persoon die je aanspreekt, het bedrijf, de job of de opdracht die je ambieert
  • stuur een Engelstalige versie naar anderstalige ontvangers
  • voeg een begeleidend briefje toe waarin je uitlegt waarom je contact opneemt. Ben je ervan overtuigd dat je een meerwaarde kan zijn, sta je volledig achter de bedrijfs- of organisatiestrategie of wil je jezelf vereenzelvigen met het imago van het bedrijf of de organisatie? Laat dit duidelijk weten; het vertelt al heel wat over jezelf en je motivatie.

Structuur

Hoe je je portfolio structureert, bepaal je zelf. Jij weet immers het best hoe je ervoor kan zorgen dat jouw verhaal duidelijk overkomt en opvalt. Dat neemt natuurlijk niet weg dat we tips willen geven om je op weg te helpen.

Verzorg je openingspagina

De openingspagina moet jou meteen typeren en herkenbaarheid creëren. En die ‘meteen’ is daarbij best belangrijk: een klant beslist namelijk op een paar seconden of hij verder leest of je portfolio weer terzijde legt (of wegklikt). Aan jou dus om hem in een-twee-drie duidelijk te maken wat jij doet en wat je voor hem kan betekenen.

Neem contactgegevens en achtergrondinformatie op

Vermeld je contactgegevens, en vertel meer over jouw achtergrond (bv. je opleiding), je verworvenheden en je aanzien binnen de sector (bv. prijzen, nominaties, (solo)tentoonstellingen, beurzen, opdrachtgevers, opnames in openbare collecties). Maak deze lijst niet té lang: vermeld enkel activiteiten die echt een impact hadden. Zorg dat alles op maximum een A4’tje past.

Deel je visie

Wie je portfolio in handen krijgt, wil natuurlijk weten wat jou inspireert en voor welke waarden jij staat. Dit geformuleerd krijgen is niet eenvoudig — soms laat je het beter over aan iemand die jou goed kent. Een aantal richtlijnen:

  • hou de tekst kort en bondig: niemand leest al te grote tekstblokken, en bij een eventuele ontmoeting kan je altijd zaken toelichten of meer in detail treden
  • schrijf je verhaal in de ik-vorm. Een verhaal in de derde persoon komt onnatuurlijk over en schept meteen afstand.

  • zorg dat er geen taal- of schrijffouten blijven staan

  • als je je niet comfortabel voelt bij een tekst, kan je natuurlijk net zo goed een moodboard of een collage maken

Presenteer je werk

Met de presentatie van jouw werk — een combinatie van tekst- en beeldmateriaal — breng je jouw ontwikkeling in kaart en laat je zien wat je kan. Steek er ook een strategie in: je hoeft niet perse een chronologische volgorde aan te houden. Een aantal tips om zo’n presentatie tot een goed einde te brengen:

  • beschrijf per werk, collectie of project het jaar van ontwikkeling, de techniek en het materiaal (als het om een product of object gaat) en het proces (wat de opdracht en het verhaal erachter was, hoe je dit hebt aangepakt en waarom je bepaalde keuzes hebt gemaakt).

  • kies voor een selectie die al je vaardigheden toont en leg hierbij steeds andere accenten in functie van de persoon tot wie je je richt. Hoe veelzijdiger je je opstelt, hoe competitiever je wordt.

  • toon het volledige proces met behulp van moodboards, schetsen, technische tekeningen, finale prototypes en beelden van fotoshoots

  • toon enkel werk waar je zelf volledig achter staat en waar je trots op bent: kwaliteit is belangrijker dan kwantiteit

  • bij projecten die je samen met anderen ontwikkelde, geef je aan wat precies jouw bijdrage was

  • vul de presentatie van je werk regelmatig aan en hou ze actueel

  • neem enkel professioneel, duidelijk en aantrekkelijk beeldmateriaal op, in lage resolutie (bv. foto’s, filmpjes, illustraties, handleidingen,…)

Vermeld je competenties (vaardigheden, talenten, ervaring en kennis)

Stel jezelf de vraag wat jouw sterkste punten zijn en ga na in hoeverre je ze zou kunnen inzetten in het bedrijf of de organisatie tot wie jij je richt. Met andere woorden: omschrijf waarom jij je voorstelt aan het bedrijf, maak duidelijk waarin je uitblinkt en wat jouw toegevoegde waarde is.

Dit kunnen bijvoorbeeld vaardigheden zijn op technisch gebied, op vlak van ergonomie of vormgeving. Ben je creatief en gedreven, wil je voortdurend innoveren, werk je graag in teamverband en hou je van co-creatieve processen, kan je moeilijke opdrachten en stress aan, en sta je open voor kritiek? Dit zijn voorbeelden van talenten die je zeker moet meegeven — als je er effectief over beschikt tenminste.

Een eigen stijl

Je hebt een eigen identiteit en wil die aan de buitenwereld tonen. Dat betekent natuurlijk dat je ze doortrekt in de vormelijke en grafische presentatie van jouw portfolio. Denk bijvoorbeeld aan lay-out, kleur- en papierkeuze. Idealiter is jouw beeldtaal in harmonie met jouw visie en met wat je wil uitdragen, zodat jouw klant in één oogopslag ziet wie hij voor zich heeft. Ontwikkel een huisstijl en pas die overal consequent toe: op jouw website, maar ook op de social media, op je naamkaartjes én in je portfolio. Dit verhoogt de herkenbaarheid.

Ook met een overzichtelijke en gestructureerde opbouw scoor je punten. Wil je een portfolio dat écht professioneel oogt, dan ga je waarschijnlijk het best te rade bij een grafisch vormgever die jouw verhaal kent.

Je portfolio verspreiden

Afhankelijk van jouw oeuvre kies je voor een offline- of onlineportfolio, of voorzie je ze allebei. Er valt voor beide opties wel wat te zeggen. Het voordeel van een digitaal portfolio (in de vorm van een pdf of een website) is dat je het altijd bij je hebt — dus ook wanneer je onverwacht wordt voorgesteld aan een potentiële klant, opdrachtgever of distributeur. Zo’n digitale versie laat zich bovendien makkelijker aanpassen en up-to-date houden.

Veel creatievelingen verwijzen natuurlijk gewoon naar hun website, maar als je gericht naar een opdrachtgever stapt, heb je daarnaast beter ook nog een digitaal portfolio in huis, dat je ‘op maat’ van je klant aanpast.

Er bestaan interessante Nederlands- en Engelstalige sites waar je je als creatieveling kan presenteren: de zogenaamde Portfoliobanken. Deze hebben als voordeel dat je meteen een grote visibiliteit krijgt (zelfs wereldwijd) en snel een netwerk opbouwt waar je ook feedback van krijgt. Zoek bij voorkeur portfoliosites uit die specifiek op jouw sector mikken, zoals Coroflot en Behance

Voor ambachtelijke designers is er ook het internationale platform Homo Faber Guide (Michelangelo Foundation).

Een aantal praktische tips

Met deze tips maak je je (digitale) portfolio het aantrekkelijkst voor de lezer.

  • Hou je website en sociale mediaprofielen up-to-date. Een site waarop een werk uit 2007 het meest recente is, wekt de indruk dat je niet meer actief bent in het domein in kwestie.

  • Testimonials van klanten en opdrachtgevers maken meteen duidelijk wat jij voor iemand kan betekenen en scheppen vertrouwen.

  • Bied je onlineportfolio liefst aan in een adaptief of — beter nog — een responsief design, zodat het goed overkomt op zowel een groot desktop scherm als een kleine smartphone.

  • Stuur je digitale portfolio door in een courant bestandsformaat dat bovendien makkelijk te openen en te downloaden is. Als je lezer speciale software moet downloaden om een blik te kunnen werpen op je portfolio, creëer je wel een héél hoge drempel.

  • Het internet staat vol gratis en betalende handleidingen voor het bouwen van een website of blog. Met systemen zoals Wordpress, Carbonmade en Cargo Collective maak je zelf snel een aantrekkelijke pagina.

  • Op een website kan je een wat uitgebreidere selectie van projecten tonen, maar vermijd in elk geval dat het een logge database wordt.

Solliciteren voor een vacature of opdracht

Met een goed portfolio kom je al een heel eind als je solliciteert voor een vacature of een opdracht. Wil je je kansen nog vergroten? Neem dan deze tips mee:

  • weet dat je als creatieve vooral gegeerd bent om je vermogen om out-of-the-box te denken, vaste patronen of ideeën los te laten en met een compleet nieuw perspectief te komen

  • pure academische kennis is minder belangrijk dan jouw technische bagage, je voortdurende honger naar innovatie en de vaardigheid om nieuwe kennis op te sporen

  • een aanhoudend verlangen om de klant net iets meer te bieden dan hetgeen hij vraagt — en zo dus noden te creëren — wordt bijzonder gewaardeerd, net als typische basisvaardigheden zoals leergierigheid, stiptheid, respect voor deadlines, en sociale en communicatieve vaardigheden.

Lees in deze pdf alles over 'Verkoop' in design.

Download de pdf

Events en workshops

De creatieve sector lééft. Dankzij deze events en workshops hou je de vinger aan de pols.