Op 19 januari 2017 reikte Flanders DC (voorheen onder de naam Design Vlaanderen) de Henry van de Velde Awards 2016 uit in BOZAR. Er zijn designers die de wereld een mooiere plaats maken, maar niet alleen op de manieren die we ons zo meteen voor de geest kunnen halen. De jury van de Henry van de Velde Awards, de prijzen voor vormgeving, koos dit jaar nadrukkelijk voor ontwerpers, bedrijven, objecten, projecten en diensten die de wereld mooier, beter, leefbaarder, gestructureerder,... maken. Omdat ze ervan overtuigd is dat daar een belangrijke taak van design ligt. Enkele voorbeelden.

Human Drives kaartspel, Namahn © Peter Vermaercke, Namahn

Henry van de Velde Lifetime Achievement Award 16: Kristel Van Ael en Joannes Vandermeulen — Namahn

Kristel Van Ael en Joannes Vandermeulen zijn partners in het human centered design-bureau Namahn. Op hun website omschrijven ze het zo: "We design purposeful experiences in a complex, digital environment". Wat moet je je daar zoal bij voorstellen? Een voorbeeld: voor Verkeerscentrum Vlaanderen werkten ze aan een manier om de communicatie in het controlecentrum te optimaliseren. 

Het Vlaams Verkeerscentrum monitort het verkeer op de Vlaamse hoofdwegen aan de hand van camerabeelden, detectielussen in het wegdek en andere bronnen (politie, meldingen,...). Dat gebeurt 7/7 én 24/24. Met die meetgegevens doen ze aan dynamisch verkeersmanagement. 

De taken en opdrachten van het Vlaams Verkeerscentrum waren op korte tijd snel gegroeid, waardoor de interne processen en controlemechanismen moesten herbekeken worden. Ze contacteerden Namahn om de user interface van het monitoringsysteem aan te pakken en om indeling van de controlekamer aan te pakken. Zo'n controlekamer is een complex gegeven. Iedere persoon is verantwoordelijk voor een bepaalde regio, maar files houden zich daar niet aan. Ook de overdracht van nachtdienst (3 personen) naar de dagdienst (11 personen) is niet evident. Namahn gaat dan eerst gaan observeren. Hoe werken de controleurs? Hoe komt informatie in het systeem en hoe haalt een controleur het er uit? Wat zijn de ervaringen van de gebruikers? Ze verzamelen al deze info en gaan samen met de gebruikers scenario's opmaken. En voorstellen doen om de ruimte aan te passen aan het meest geschikte scenario om het snelst informatie te kunnen verwerken en delen. Ze maken daar maquettes van en proberen ze uit met de gebruikers, zodat ideeën meteen kunnen afgetoetst worden aan de realiteit. Het resultaat is een ruimte waarin iedereen makkelijker samenwerkt met elkaar en met anderen (zoals de politie). Het informatiesysteem is ook vereenvoudigd, zodat nieuwe personeelsleden het sneller kunnen gebruiken. 

INGA Wellbeing: Henry van de Velde Better Health Award 16

Nikla Lanksweert en Fiona McGreal

INGA Wellbeing is het resultaat van drie dames met een missie: Nikla Lanksweert, ontwerpster Fiona McGreal en Claire Robinson. Ze wilden kledij maken voor patiënten waarin ze optimaal konden verzorgd worden, maar ook gewoon functioneren, onopvallend elegant zijn en zich goed voelen. 

Na veel onderzoek, zowel samen met ziekenhuispersoneel en patiënten, maar ook stoffenonderzoek, pasvormen,... hebben ze een collectie op de markt gebracht, INGA Wellbeing. Het beste bewijs dat de kledij perfect draagbaar is en je er niet als patiënt doet uitzien? De foto hierboven, waar Nikla Lanksweert en Fiona McGreal de trofee vasthouden. Ze zijn van kop tot teen in INGA Wellbeing gekleed. Dat de mouwen open kunnen gemaakt worden, de broek afneembare panden heeft en de zakken plaats genoeg hebben voor katheders, ziet niemand. 

Rotor Deconstruction: Henry van de Velde Company Award 16 en Henry van de Velde OVAM Ecodesign PRO Award 16

Rotor Deconstruction

Rotor Deconstruction viel twee keer in de prijzen, één keer met hun project voor BNP Paribas Fortis en één keer omwille van hoe ze hun bedrijf runnen. De ontmanteling van het interieur uit de voormalige hoofdzetel van de Generale Bank, nu BNP Paribas Fortis, toont helemaal hoe Rotor DC tewerk gaat.

Het gebouw dat dateert van 1971 had prachtige interieurs van onder meer Jules Wabbes. Het werd onlangs volledig gesloopt. Aan de ontmantelingsoperatie ging een lange voorbereiding en onderzoeksfase vooraf, die startte begin 2014, op uitnodiging van Docomomo Belgium en BNP Paribas Fortis. Voor de sloop werd een inventaris van interessante materialen bekendgemaakt aan mogelijke afnemers en alleen dat wat voor de sloop verkocht raakte, werd gerecupereerd. Bijzondere materialen ‘redden’ ze door ze zelf op te slaan om ze dan later te verkopen. De laatste deconstructiewerken dateren van begin 2016. Rotor recupereerde valse plafonds, vloeren, wandbekledingen in gevlamde graniet, deuren, verlichtingsarmaturen, meubilair, een trapgeheel in tropisch hout, enz. Iedere keuze moest weloverwogen worden om te vermijden onverkoopbare goederen, die zwaar zouden doorwegen in termen van ontmantelings- en opslagkost, te recupereren.

200 ton werd gerecupereerd, waaronder een 'historisch' vals plafond. Deze werden nadien te koop gesteld op hun website, met historische informatie en gedetailleerde montage-instructies. Het gerecupereerde plafond kende verschillende bestemmingen; plusofficearchitects integreerde het in het nieuwe auditorium van de gemeentebibliotheek van Sint-Lambrechts-Woluwe.

Het hergebruik van materialen, in tegenstelling tot recyclage, laat zoveel mogelijk toe de gebruikswaarde, maar ook de culturele waarden van de betrokken elementen te bewaren. Rotor Deconstruction belichaamt een duurzaam economisch model dat ook andere spelers toelaat en jobs kan creëren.

Op de site van de Henry van de Velde Awards vind je een overzicht van alle winnaars.