Sopraan Elise Caluwaerts is een veelgevraagde soliste in binnen- en buitenland. Ze leefde vroeger van contract naar contract. Ondertussen heeft ze het artiestenstatuut en brengt ze muziek in eigen beheer uit. Zo heeft ze haar weg gevonden tussen beurzen, subsidies, werkingsmiddelen en organisaties.  

Elise Caluwaerts

Elise Caluwaerts

Je noemt jezelf een ondernemer, maar je hebt geen zelfstandigenstatuut.

Dat klopt. Ik leef van een artiestenstatuut, omdat de culturele sector veel te onzeker is om zelfstandige te zijn. Met een artiestenstatuut krijg je maandelijks een bedrag uitbetaald dat overeenkomt met de dagen per week waarop je wel of niet werkt. Als ik een concert speel, word ik voor die dag betaald en krijg ik dus geen uitkering. Voor deze zomer had ik een aantal aanbiedingen geweigerd, omdat ik zou meewerken aan een opera in Zwitserland. Toen dat project afsprong, was dat wel even balen. Zo gaat het er vaak aan toe in de culturele sector.

Kan je jezelf daar niet tegen beschermen?

Dat kan alleen als je een contract hebt ondertekend. En veel gezelschappen tekenen niet totdat ze 100% zeker zijn van hun subsidies en inkomsten. Als artiest ben je vaak de laatste schakel in dat proces, en dat is zeer vervelend. De reden waarom ik het heft in eigen handen heb genomen, en zelf iets heb opgezet, was omdat ik het beu was om steeds uitgenodigd te moeten worden. Ik heb het gevoel dat je als solist weinig zelfbeschikking hebt. Je investeert veel tijd, moeite en geld in coaching en studies, zonder dat daar een directe return voor is. Want op een auditie sta je vaak tussen vijftig andere zangeressen.

Heb je daarom zelf een cd uitgebracht?

De eerste cd ‘Nightfall’ hebben pianist Kim Van den Brempt en ikzelf samen gemaakt, geproduceerd en gemanaged. Via releaseconcerten in culturele instellingen konden we break-even draaien en heel wat cd’s verkopen. De eerste cd was een succes, dus volgde een tweede. Maar zoals ik zei, is onze sector onzeker en toen onze sponsor last minute afhaakte, heb ik een crowdfunding-campagne opgezet. Gelukkig hebben we ons einddoel bereikt en kunnen we de cd uitbrengen. Ik heb enkele gesprekken lopen met platenlabels, maar als ze mij een deal voorstellen, waar ik als artieste zelf niet beter van word, ga ik de cd verkopen via mijn eigen website, net zoals we met de eerste cd deden.

Hoe overleven de meeste solisten?

Naast zingen en concerten geven, staan de meesten in het onderwijs. Ik heb echter genoeg werk als zangeres. Voor mij loopt alles goed, maar het is en blijft hard werken. Met 24 uren per dag kom ik niet rond.

Heb jij een antwoord voor wat er foutloopt binnen de cultuursector?

Er zijn veel instanties of tussenpersonen die opereren tussen de kunstenaars en het publiek. Maar een platform op maat van een kunstenaar is een gat in de markt. Een adviesorgaan dat je kan helpen met een beurs, subsidies, werkingsmiddelen of met het leggen van contacten in het buitenland. Er wordt heel veel talent van eigen bodem geëxporteerd en vaak is dit de verdienste van de kunstenaar zelf. Kijk naar Nederland: daar worden kunstenaars naar Los Angeles en New York gestuurd om Nederland te promoten. Dat is toch geweldig!

Als er een job niet doorgaat en je hebt een gat te vullen, klus je dan bij?

Als ik zonder werk zit, klus ik bij als model. Ik vind het wel fijn als ik artistiek iets kan bijleren. Het is bijvoorbeeld dankzij het modellenwerk dat ik beter begrijp hoe een camera werkt. Mensen denken er anders over, maar model zijn, is een kunst. Als je een goede shoot doet met een goede fotograaf, is het alsof je op de bühne staat. Ik werk heel graag samen met fotografen en regisseurs. Het is vaak een cliché als mensen denken: Elise ziet er goed uit, dus haar carrière zal wel van een leien dakje lopen. Dat is totaal niet waar. Ik moet er heel hard voor werken.

Hoe belangrijk zijn sociale media voor jou als artiest?

Als je op Facebook zit en veel volgers hebt, lijkt het alsof je je eigen krant hebt, waarin je af en toe een artikel over jezelf publiceert (lacht). Voor mij is het dé manier om te laten zien wie ik echt ben, en hoe ik me voel, maar ook om te communiceren over waarmee ik bezig ben als artiest. Ik krijg daar ook veel goede reacties op. Als artiest vind ik het belangrijk om niet onbereikbaar en onzichtbaar te zijn. Je moet van je laten horen. En sociale media zijn daar de meest geschikte communicatietools voor.


Dit interview werd afgenomen naar aanleiding van Antwerp.Works, het festival rond creatief ondernemen dat plaatsvond eind september 2016. Foto's © Bart Kiggen

Zit je zelf met vragen over subsidies en financiering? Dan kan je contact opnemen met